-
1 җимеш суы
см. җиләк суы -
2 йөзем суы
1) виногра́дный сок2) перен. виногра́дное вино́эчтем йөзем суы, түктем йөзем суын — (погов.) вы́пил я вино́ виногра́дное, опозо́рил и́мя своё до́брое
-
3 таң суы
см. тж. таң алды суы -
4 тере суы
миф. жива́я вода́тере суы бөркү — окропи́ть живо́й водо́й
-
5 тереклек суы
см. тере суы -
6 авыз суы кору
-
7 бал суы
-
8 җиләк суы
шербе́т -
9 зәмзәм суы
см. зәмзәм 3) -
10 көл суы
см. селте -
11 он суы
по́йло, болту́шка из муки́ -
12 сару суы
желчь, поступа́ющая в по́лость рта -
13 саф чишмә суы
чисте́йшая ключева́я вода́ -
14 сода суы
со́довая вода́ -
15 таң алды суы
предрассве́тная роса́ ( якобы обладающая чудесными целительными свойствами); на заре́; -
16 тушым суы
околопло́дная жи́дкость -
17 шайтан суы
= шайтан сөте; = шайтан төкреге спиртно́е, во́дка, вино́ -
18 ширбәт суы
1) сла́дкий напи́ток; фрукто́вый напи́ток, компо́т3) перен. вино́, во́дка; спиртны́е напи́тки, алкого́ль -
19 эремчек суы
-
20 су
I сущ.1)а) вода́ || во́дный, водяно́йсалкын су — холо́дная вода́
кайнар су — горя́чая вода́
кайнамаган су — сыра́я вода́
агым су — прото́чная вода́
чишмә суы — ключева́я вода́
диңгез суы — морска́я вода́
газлы су — газиро́ванная вода́
минераль су — минера́льная вода́
кар суы — та́лая вода́
су процедуралары — во́дные процеду́ры
су тамчылары — водяны́е ка́пли
су тузаны — водяна́я пыль
б) первый компонент составных слов, соответствующий русскому водо-су үлчәгеч — водоме́р
су бүлгеч — водоотво́д
2) перен.; разг. вода́; пусто́е многосло́виекитапның яртысы су — полови́на кни́ги состои́т из воды́
3) вода́, водоём || во́дный; водяно́йтирән су — глубо́кая вода́
су кимәле — у́ровень воды́
су этеме — напо́р воды́
су өсте — во́дная пове́рхность
су юлы белән — во́дным путём
су тегермәне — водяна́я ме́льница
4) обычно мн.суларво́дытерриториаль сулар — территориа́льные во́ды
5) разг. река́, ре́чка (употр. с именем собственным)Ык суы — река́ Ик
Казан су — река́ Каза́нка
киң су — широ́кая река́
су ярларыннан чыкты — река́ вы́шла из берего́в
6) разг. сокашказаны суы — желу́дочный сок
җимеш суы — фрукто́вый сок
7) разг. раство́р, рассо́л, сы́вороткасабын суы — мы́льный раство́р
селте суы — щелочно́й раство́р
эремчек суы — творо́жная сы́воротка
кәбестә суы — капу́стный рассо́л
тозлаган кыяр суы — огуре́чный рассо́л
•- су агымы
- су алгыч
- су алмашы
- су алу
- су алу җайланмасы
- су анасы
- су асты дөньясы
- су аткыч
- су атчыгы
- су әйләнеше
- су балтырганы
- су баркылдагы
- су басу
- су башнясы
- су башы
- су белән җылыту
- су белән суыту
- су билгеләре
- су бите
- су борчасы
- су борычы
- су бөтнеге
- су бүлгеч
- су гөле
- су еланы
- су җәелү
- су җибәргеч
- су җыйгыч
- су җылыткыч
- су җылыту
- су иясе
- су йөрү каналлары
- су кайту
- су каналы
- су кандаласы
- су колонкасы
- су комае
- су коңгызы
- су кошы
- су көпшәле
- су куу
- су кынасы
- су кычытканы
- су кыягы
- су күзе
- су күләме
- су күрәне
- су күсесе
- су күтәрелү
- су күтәрелеше
- су күтәрткеч
- су күтәртү
- су лаләсе
- су өләшкеч
- су пәрие
- су полосы
- су салмалы
- су сыеры
- су сыерчыгы
- су сыешлык
- су тавыгы
- су талпаны
- су ташлагыч
- су ташучы
- су ташуы
- су торбасы
- су төшергеч
- су төшү
- су тычканы
- су упкыны
- су үгезе
- су үрмәкүче
- су үткәргеч
- су үткәрмәүчән
- су үткәрмәүчәнлек
- су үткәрү
- су үткәрүчән
- су үткәрүчәнлек
- су үтү
- су чаңгысы
- су чаңгычысы
- су чаяны
- су чәчәге
- су чигенеше
- су чистарткыч
- су чистарткыч корылмалар
- су чистарту
- су чыпчыгы
- су шөпшәсе
- су эте
- су юлы
- су юлын күрсәтү
- су юнәлткеч колаша
- су язы
- суга алып бару
- суга баткан кеше
- суга бату
- суга төшү
- суга чыдам
- суга чыдамлы
- суга чыдамлылык
- суда эрүчән
- суда эрүчәнлек
- судан файдалану
- судан файдаланучы••су баштан болгана — (погов.) ры́ба гниёт с головы́
су белән дә аера алмассың — водо́й не разольёшь; не разле́й вода́
су белән юып алгандай булды — как ве́тром сду́ло; как бу́дто коро́ва языко́м слизну́ла
су болгату — мути́ть во́ду
су кебек ага — течёт, что вода́ ( о больших расходах)
су кебек агылу — течь реко́й; течь широ́ким пото́ком
су кебек (су урынына) эчү — знать назубо́к; отвеча́ть без запи́нок
су кушу — прибавля́ть/приба́вить от себя́; залива́ть
су сибеп үстергәндәй — как грибы́ по́сле дождя́
су төбенә китү — идти́ ко дну; утону́ть
су төбенә җибәрү — пусти́ть (отпра́вить) на дно; утопи́ть
су язып, май төшмәс — (погов.) во́ду толо́чь -ма́сла не бу́дет (вода́ и бу́дет)
суга батканда саламга ябышу — хвата́ться за соло́минку
суга сәнәк белән язган (язылган) — на воде́ ви́лами напи́сано
суга төшеп югалган кебек — как в во́ду ка́нул
суга төшкән тавык кебек — как мо́края ку́рица; как в во́ду опу́щенный; (ходи́ть) мо́крой ку́рицей
суга төшкәндәй булды — как в во́ду ка́нул
суга төшсә, судан да коры чыга торган — из воды́ сухи́м вы́лезет
судагы балык кебек — как ры́ба в воде́
судан коры чыгу — вы́йти сухи́м из воды́
II сущ.сусыз юа, җилсез киптерә — языко́м сте́лет; язы́к хорошо́ подве́шен
См. также в других словарях:
суық — жүріске салынды [түсті]. Әркіммен бір жүрді, нәпсіқұмарлыққа салынды. Өрт қою, ұрлық істеу, с у ы қ ж ү р і с к е с а л ы н у, өте ұятты қылықтарға бару т.б. – міне, бұлар қазақ ұғымында бетке салық, сүйекке таңба боларлық күнә есептелетіндігін… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
суық қару — (Холодное оружие) әскерде көне заманнан оқ дәрі мен атыс қаруы ойлап табылғанға дейін қолданылған қоян қолтық ұрыс қаруы. Шабуылдау мен қорғануға арналған. С.қ. соққылы (найза, қылыш, семсер) және сілтегіш (садақ, қысқа сапты найза, сілтегіш… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
суық ұшыру — (Холодный запуск) қайта қуатталуға мүмкіндік беретін және шахта зақымданбай қалатын баллистикалық ракеталарды ұшыру технологиясы. Ракета газ генераторы көмегімен шахтадан итеріледі және ракета тасушының қозғалтқыштары ракета шахтадан ұшып… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
суы — (Гур.: Маңғ., Шевч.) қонысы, жайлайтын, мекендейтін жері. Ол жер әу баста біздің нағашыларымыздың с у ы (Гур., Шевч.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
суы алынбаған — (Гур.: Маңғ., Шевч.) тері алынбаған, жаратылмаған, таң аспаған. С у ы а л ы н б а ғ а н жүйрік ат ұзаққа шаба алмайды (Гур., Шевч.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
суы басқа — (Гур.: Маңғ.; Шығ.Қаз.: Зайс., Марқ.) жат, танымайтын, бөтен (адам). С у ы б а с қ а жігіттер келді (Гур., Маңғ.). С у ы б а с қ а адам көрінесің, қай жердің баласысың (Шығ.Қаз., Марқ.). С у ы ң б а с қ а болса да жоғары шық (Шығ.Қаз., Зайс.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
суы бөлек — (Ақт., Ырғ.; Қ орда, Арал) ауылы, елі басқа, бөлек. Ана жігіттердің де с у ы б ө л е к қой, ет піскен кезде, оларды да шақырып қой (Ақт., Ырғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
суы қайту — (ҚХР) темір аспаптардың жүзі жапырылып, жасып қалуы. Мынау көп көрім пышақ еді, қайдағы жайдағыны кесіп с у ы қ а й т ы п қалыпты (А. Қас., Н. Әбік., Қаз. тілі.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
суы қану — (Гур., Маңғ.) шөл қану … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
суы құру — (Тау., Қош.) мысы құру. Менің қолыма тимей с у ы м қ ұ р ы д ы ғой (Тау., Қош.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
суық жел — (Алм., Жам.) ауру түрі. С у ы қ ж е л і ң болса, ыстық ыстық май шыжғырып ұртта (Алм., Жам.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі